Beyanname Nedir?

Beyanname resmi yazışmalarda ve iş süreçleri içinde sıklıkla karşılaşılan bir belge türü. Belirli bir durumu bildirmek için hazırlanan yazılı belgeler genel olarak “beyanname” olarak adlandırılsa da kendi içinde pek çok farklı çeşidi olan beyannameler farklı kullanım amaçlarına hizmet ederler. Mali işlerde yoğun olarak kullanılan beyannameler farklı şekillerde karşımıza çıkarak şahıs ve sermaye şirketlerine pek çok açıdan yardımcı olur. Peki beyanname nedir, beyanname türleri ve kullanım alanları nelerdir?

Özellikle şirket kurma aşamasında veya iş yapma sürecinde sıklıkla araştırılan “beyanname nedir” sorusu aslında oldukça basit şekilde açıklanabilir. Beyanname; işletmeler tarafından resmi kurum ve kuruluşlara herhangi bir durumu bildirmek amacıyla hazırlanan yazılı metinlerdir. Bu metinler; vergi ödemelerinde, mali işlemlerde, ticarette ve daha pek çok farklı şekilde kullanılabilir. Dolayısıyla her beyannamenin amacına uygun bir hazırlanma tekniği ile bazı gereksinimleri vardır.

Beyannamelerin yaygın olarak kullanıldığı alanlar ise şunlardır:

İmza beyannameleri
Mali işlemler
Mühür beyannameleri
Kamu daireleri
Vergi daireleri (gelir vergisi, damga vergisi, katma değer vergisi vb.)
Ticaret sicil beyannameleri

Şahıs ve Sermaye Şirketlerinin Kullandığı Beyanname Türleri Nelerdir?

Beyannameler oldukça farklı kullanım amaçları doğrultusunda hazırlanan ve ilgili kurumlara bildirilen belgelerdir. Bu nedenle her beyanname farklı bir amaca hizmet eder. Resmi kurumların şahıs ve sermaye şirketlerinden istediği beyanname çeşitleri ise şu şekilde sıralanır:

KDV beyannamesi
Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi
Damga vergisi beyannamesi
Muhtasar beyanname
Geçici vergi beyannamesi
Basit usulde yıllık gelir vergisi
Yıllık gelir vergisi beyannamesi

Beyanname Nasıl Verilir?

Beyanname farklı amaçlarla hazırlandığından öncelikle ilgili kurumun istediği beyanname nedir ve beyannameye ek düzenlenmesi gereken diğer şartlar nelerdir öğrenilmesi önemlidir. Elden veya posta yoluyla kuruma gönderilen beyannameler geçerlilik kazanır. Örneğin; vergi daireleri tarafından istenen beyannameler hem borç bildiriminde kullanılır hem de borçlunun borcuna dair bilgilendirilmesini sağlar. Bu amaçla hazırlanan beyannamenin Gelir İdaresi Başkanlığına elden veya i̇nternet sitesi üzerinden teslim edilmesi gerekir. Her iki durumda da beyannamede istenen bilgilerin eksiksiz doldurulması lazımdır. Ayrıca 60 yaşın üzerindeki kişilerde ve hastalık ya da herhangi bir engeli olan bireylerde vergi beyannamesi, alo 189 numaralı vergi iletişim merkezine telefon aracılığıyla ulaşarak düzenlenebilir.

Beyanname Ne İşe Yarar?

Şahıs ve sermaye şirketleri tarafından kullanılan KDV beyannamesi, damga vergisi beyannamesi ve geçici kurumlar vergisi beyannamesi gibi beyanname çeşitleri farklı kullanım alanlarına sahiptir. Bu doğrultuda tartışılan beyanname nedir ve kullanım amaçları nelerdir gibi soruların yanıtı, beyannamenin çeşidine göre değişiklik gösterir.

KDV Beyannamesi Nedir?

KDV beyannamesi, beyanname nedir denilince akla gelen ilk beyan çeşitlerindendir. Katma değer vergisi olarak da bilinen bu beyanname en sık kullanılan vergi beyanları arasındadır. KDV, bir ürün ya da hizmet alan tüketicilerin/kişilerin satın alma yerine yaptığı vergi ödemesine karşılık gelir. KDV oranı devlet tarafından belirlenir, KDV beyannamesi ile satılan üründen veya hizmetten elde edilen kazancın ilgili kuruma bildirilmesi sağlanır. Aylık olarak verilen KDV beyannamesi, her ayın devamındaki ay en geç ayın 28’i akşamına kadar verilmelidir.

Muhtasar Beyanname Nedir?

Muhtasar beyanname nedir, şahıs ve sermaye şirketlerini yakından ilgilendiren bir konudur. Gelir vergisine yönelik hazırlanan bir beyan çeşidi olan muhtasar beyanname, vergi sorumlusu olan kişi veya kurumların, diğer şahıslardan kestiği vergiler için yaptığı ödemedir. Bu beyannamede vergi sorumlusu olarak geçenler işverenler veya vergi kesintisi yapanlardır. Gelir Vergisi Kanununun 84. maddesi gereğince düzenlenen muhtasar beyanname ile işverenin işçiden kestiği vergi matrahını devlete ödemek için beyanda bulunması sağlanır.

Aylık veya 3 aylık zaman dilimleri içinde ilgili kurumlara iletilen muhtasar beyannamelerde, bildirim zamanı sgk dosyasının varlığına göre değişiklik gösterebilir.

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Nedir?

Yıllık gelir vergisi beyannamesi, kişi veya kurumların yıllık toplam kazancını beyan ettiği bir belgedir ve ücret, kira, sermaye, kazanç benzeri farklı gelir türlerini kapsar. Elden veya posta yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen bu beyannameler, aynı zamanda Gelir İdaresi Başkanlığı i̇nternet sitesinde bulunan hazır beyan sistemi üzerinden ya da mali müşavirkler aracılığı ile online olarak da gönderilebilir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir?

Kurumlardan alınan vergi türü olarak bilinen kurumlar vergisi beyannamesi, Nisan ayının 31. gününe kadar ilgili kuruma bildirilmesi gereken bir beyan türüdür. Bildiri yapılan kurum ise işyerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi olarak geçer. Vergi mükellefleri mali müşavirler aracılığı ile kurumlar vergisi beyannamesi ile vergi kapsamında olan bütün kazançları resmi kurumlara bildirmiş olur.

Geçici Vergi Beyannamesi

3 aylık zaman dilimleri içinde kazanılan gelire karşılık gelen peşin vergi ödemesi, geçici vergi beyannamesi olarak adlandırılır. Peşin vergi olarak da bilinen bu beyanname yaygın olarak ticari firmalar, serbest meslek erbapları ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından kullanılır. Bu sistemde cari vergilendirme dönemleri 3 aylık kazançlar üzerinden hesaplanır ve bir nevi peşin vergi uygulaması ile bildirilir.

Basit Usul Beyanname Nedir

Basit usul vergilendirme sistemi Gelir Vergisi Kanunundaki 46. maddeye göre düzenlenir. Bu vergiye tabi olan mükellefler yıl içinde uğradıkları kar ve zarar durumlarını ilgili kurumlara bildirmiş olur. Basit usul vergilendirmesi sayesinde muhasebe defteri tutma, vergi kesintisi yapma ya da kira giderleri için muhtasar beyanname verme gibi zorunlulukların tamamı ortadan kalkar. Ayrıca mükellefler geçici vergiye de tabi tutulmaz. Basit usul beyanname nedir derken bu beyan türünün gerektirdiği şartları da öğrenmek gerekir.

2024 itibariyle basit usul beyannamesi;

Kendi işinde çalışan
Yıllık işyeri kira bedeli büyükşehir belediye sınırları içerisinde 55.000 TL
Yıllık işyeri kira bedeli diğer yerlerde 34.000 TL
Gerçek usulde gelir vergisine tabi olmayan
Al-sat yapanlarda yıllık alım tutarı en fazla 690.000 TL, yıllık satış tutarı en fazla 1.100.000 TL olan
Hizmet sektöründe yıllık gayri safi iş hasılatı tutarı en fazla 340.000 TL olan
Al-sat ve hizmet faaliyetlerini bir arada yürütenlerde yıllık gayri safi iş hasılatı ile satış tutarı toplamı en fazla 690.000 TL olan

kişi ve kurumlar için geçerlidir.

Damga Vergisi Beyannamesi Nedir?

Kişi ve kurumlar arası yapılan resmi ya da hukuki anlaşmaların, işlemlerin tümünün belgelenmesi gerekir. Belgeleme sırasında kullanılan kağıtlardan ve diğer masraflarda ise damga vergisi kesilir. Damga vergisi beyannamesi ile bu tür resmi belge masraflarının kurumlara bildirilmesi sağlanır. Devlet tarafından alınan damga vergisi, kağıtları imzalayan herkes için geçerli bir vergi türüdür ve aylık olarak ödenir. Bu vergiye yönelik düzenlenen beyanname ise devam eden ayın 26’sına kadar verilir.

E-beyanname Nedir?

Bütün bunların yanı sıra işlemleri hızlandıran ve zamandan tasarruf etme gibi avantajlar sunan bir diğer beyan türü daha bulunur. En hızlı ve kolay beyanname çeşidi olan e-beyanname, bildirilmesi gereken bütün evrakların dijital olarak sunulmasını sağlar. Böylece kişi ve kurumlara geçmiş kayıtlara ulaşma, işlemleri hızlı tamamlama, eksik ve yanlış bilgi ihtimalini ortadan kaldırma gibi fırsatlar sunar. Ayrıca kurumlar açısından eski işlemlerin analizini ve takibini de kolaylaştırır.

Sizin de şahıs veya sermaye şirketinizi büyütme aşamasındayken beyanname nedir, ihtiyacınıza en uygun beyanname çeşidi hangisidir ve beyanname şartları nelerdir gibi konularda yeterli bilgi birikimine sahip olmanız önemlidir!

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Beyanname Nedir? | Şirketlerde Beyanname Türleri Nelerdir?