Gider Pusulası Nedir? Gider Pusulası Stopaj Oranları

İş dünyası içerisinde fatura, irsaliye ve makbuz da dahil olmak üzere düzenlenmesi gereken çok sayıda belge bulunur. İşte bu belgelerden biri de gider pusulasıdır. İşletmelerin mal ve hizmet alımlarında fatura verme ya da alma gibi durumları söz konusu olmadığı zaman devreye gider pusulaları girmektedir. Dolayısıyla işletmelerin bu konu hakkında etraflıca bilgi sahibi olması gerekiyor. Peki gider pusulası nedir, nasıl ve kimler tarafından düzenlenir, vergisi nasıl hesaplanır ve stopaj oranları nelerdir? Sizler için bu konuyu etraflıca inceleyen kapsamlı bir rehber hazırladık…

Gider Pusulası Nedir?

Herhangi bir malı ya da hizmeti vergi mükellefi olmayan kişilerden alıyorsanız, bu mal ve hizmetlerin vergilendirilmesi gerekir. Hem vergilendirme hem de iade alım sürecinde düzenlenen ve fatura statüsünde bulunan belge de gider pusulası olarak adlandırılır. Daha kısa bir tabirle, vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal ya da hizmetin belgelendirilmiş halidir. Vergi matrahının düzgün bir şekilde belirlenmesi ve vergi döngüsünün devam edebilmesi için, vergiye tabi olan her hareketin mükellefler tarafından kaydedilmesi büyük önem taşır. Bu nedenle Vergi Usul Kanunu içerisindeki bir düzenleme ile fatura yerine geçen gider pusulası oluşturulmuştur. Bu belge aynı zamanda insanlardan mücevherat gibi kişisel eşyalar satın alan birinci ve ikinci sınıf tacirler tarafından da kesilir.

 

Vergi Usul Kanunun 19 Ekim 2019 tarihli ve 3092 sayılı genel tebliği ile gider pusulası da elektronik ortamda düzenlenmesi gereken belgelerden biri olarak değerlendirilmiştir. Böylelikle gider pusulasının da tıpkı e-fatura ve e-makbuz gibi elektronik ortamda hazırlanması mümkün hale gelmiş, saklamak ve kayıt altına almak kolaylaşmıştır.

Gider Pusulası Ne Zaman Düzenlenir?

Herhangi bir malı ya da hizmeti alan her mükellef, bu ticareti belgelendirmeli ve bir fatura kesmelidir. Fakat fatura vermenin ya da almanın mümkün olmadığı durumlar gelişebilir. İşte böyle durumlar için gider pusulası düzenlenir. Buna göre, bu belgenin düzenleneceği durumlar şu şekilde listelenebilir:

 

• Ürün ya da hizmet vergi mükellefi olmayan kişilerden alındığında,
• Ürün ya da hizmet vergiden muaf tutulan esnaflardan alındığında,
• Sabit bir kıymet basit usulde vergilendirilmiş olan mükelleflerden alındığında,
• Serbest meslek faaliyetlerinde geçici olarak bulunanlara ödeme yapıldığında,
• Gelir Vergisi Kanununun 18. maddesinde belirtilmiş olan istisnadan faydalanan kişilerden herhangi bir eser alındığında.

 

Mükellefler tarafından düzenlenen gider pusulasının daha iyi anlaşılması için şöyle bir örnek verebiliriz: Herhangi bir restoranın mutfak kısmının temizlenmesi gerekir. Bu temizlik işini gerçekleştirecek olan kişi eğer bir vergi mükellefi değilse, restoran temizlik işi için yapacağı ödemeye karşılık olarak fatura kesemez. Böyle durumlarda işletmeler yapacakları ödeme için gider pusulası keser. Söz konusu belge oluşturulduktan sonra muhasebe kayıtlarına da geçirilebilir.

Gider Pusulasını Kimler Düzenler?

Gider pusulasının kimler tarafından kesileceğine dair Vergi Usul Kanunu 234. maddede şunlar belirtilmiştir:

 

• Fatura verme yükümlülüğü olmayan kişilerden alınan mal ya da hizmetlerde, fatura verme ya da alma mecburiyeti olan mükellefler bu belgeyi düzenler.
• Vergiden muaf esnafa yaptırılan işler ya da alınan ürünler için; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, basit usul defter tutma yükümlülüğü bulunan serbest meslek erbapları ve çiftçiler bu belgeyi düzenler.
• Kişisel eşyalarını satan insanlardan bu eşyaları alan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar bu belgeyi düzenler.

 

Eğer siz de gider pusulası düzenlemek zorunda olup olmadığınızı öğrenmek isterseniz bunun için bir mali müşavirden yardım alabilirsiniz. Gider pusulasıyla ilgili tüm sorularınız ve sorunlarınız için hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Gider Pusulası Nasıl Düzenlenir?

Belgelerin doğru şekilde düzenlenmesi, işletmelerin zarar görmemesi ya da bir problemle karşılaşmaması adına büyük önem taşır. Gider pusulası 2 nüsha olarak düzenlenir ve her iki tarafa da birer nüsha verilir. Tek nüsha olarak düzenlenmiş olan pusulalar geçersiz sayılır. Pusulayı düzenleyen taraf, malı ya da hizmeti satan kişiye imza attırmalıdır. Aksi halde gider pusulası yine geçersiz sayılır. Pusulanın üzerinde yer alması gereken tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurulması gerekir.

Gider Pusulasının Üzerinde Yer Alması Gereken Bilgiler

• Ürün ya da hizmetin niteliği ve yapılan ticaretin içeriği,
• İşin çeşidi,
• Adet bilgileri,
• Birim fiyatı,
• Toplam fiyat tutarı,
• Vergi oranı,
• Net vergi tutarı,
• Tarafların isimleri ve soyadları,
• Adres bilgileri,
• Eğer varsa vergi dairesi ve vergi numarası,
• Gider pusulasının düzenlendiği tarih,
• Seri numarası ve müteselsil numara bilgisi.

Gider Pusulasında Vergi Nasıl Hesaplanır?

Vergi mükellefleri, işi yaptırmış oldukları ya da mal almış oldukları kişi ile yapılan anlaşmaya bağlı olarak vergi hesabı yapabilir. Bu hesap net ya da brüt üzerinden gerçekleştirilebilir. Hesaplama ise şu şekilde yapılır:

 

• Net Ödeme: Yüzde 20’lik vergi oranı ile 1000 TL toplam tutarında bir iş yapıldıysa, 1000 / (%100 - %20) = 1000 / 0,8 = 1250 TL şeklinde bir ödeme çıkar.

 

• Brüt Ödeme: Yüzde 20’lik vergi oranı ile 1000 TL toplam tutarında bir iş yapıldıysa, 1000 x (%100 - %20) = 1000 / 0,8 = 800 TL şeklinde bir ödeme çıkar.

 

Siz de bir ticari faaliyet sırasında gider pusulasını sorunsuz bir şekilde kesmek ve vergi oranlarını doğru bir şekilde hesaplamak isterseniz, bunun için bir mali müşavirden yardım almak çok daha doğru olacaktır. Vergi işlemleri ve çok daha fazlası için hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Gider Pusulasında Stopaj Oranları Nelerdir?

Herhangi bir mükellefin mal ya da hizmet alımı için yaptığı ödemelerde alacaklı kişi adına vergi kesintisi yapılması stopaj olarak adlandırılır. Adına stopaj yapılmış olan kişinin sonradan beyanname vermesi durumunda, bu stopaj gelir vergisinden mahsup edilir. Gelir Vergisi Kanunu 94. maddeye göre belirlenmiş olan stopaj oranları şu şekildedir:

 

• Dokuma ürünleri de dahil olmak üzere kilim, çorap, havlu, çarşaf, sepet, hasır, dantel, nakış işleri, tüm turistik eşyalar, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek ve benzeri ürünlerin mal bedelleri ile bu malların üretimi için ödenen hizmet bedellerinin yüzde 2’si oranında stopaj uygulanır.
• Hurda mal alımlarında uygulanan stopaj kesintisi oranı yüzde 2’dir.
• Diğer tüm mal alımlarında uygulanan stopaj kesintisi oranı yüzde 5’tir.
• Yukarıda yer alan hizmetlerin dışında kalan tüm diğer hizmet alımlarında uygulanan stopaj kesintisi oranı yüzde 10’dur.
• Eğer malın ya da hizmetin alındığı kişi vergi mükellefi değilse ve esnaf muafiyetinden de yararlanamıyorsa, bu kişinin yaptığı şey kapıdan kapıya gezerek tüzel ya da gerçek kişilerin ürünlerini tüketiciye satmaksa, bu kişilere yapılacak olan prim ve komisyon gibi ödemelerde uygulanacak olan stopaj kesintisi oranı yüzde 20’dir.

 

Şirketlerin ya da işletmelerin mal ya da hizmet aldıkları bazı kişilerin vergi mükellefi olmaması mümkündür. Bu yüzden fatura kesmek de namümkün hale gelir. Böyle durumlarda gider pusulasının nasıl kesileceğini bilmek büyük önem taşır. Eğer siz de bu konuda bir mali müşavir ile çalışarak profesyonel destek almak isterseniz, hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.

 

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.