Kıdem Tazminatı Hesaplama 2024 | Kıdem Tazminatı Şartları

İşveren ve işçi arasında çalışma sürecinin başladığı gün imzalanan iş akdi herhangi bir sebebe bağlı olarak sonlandırılırsa, işçinin bazı haklar talep etmesi mümkün hale gelir. Kıdem tazminatı da söz konusu haklardan biridir. Hem işçileri hem de işverenleri koruyan bu hak sayesinde işçiler belirli bir kuruluşa uzun süre bağlı kalmış olmanın karşılığını almış olurken, işverenler ise sürekli çalışan değiştirmenin getirdiği zararlardan korunmuş oluyor. Peki kıdem tazminatı nedir ve kıdem tazminatı hesaplama işlemi nasıl yapılıyor? Sizler için kıdem tazminatı hesaplama ve merak edilen diğer tüm konuları açıklamaya çalıştım…

Kıdem Tazminatı Nedir?

Bir işçinin iş akdine işveren tarafından herhangi bir nedenle son verildiğinde, yani iş sözleşmesi feshedildiğinde, işveren tarafından işçiye çalışmış olduğu süre üzerinden toplu bir ücret ödenir. İşte bu ücret kıdem tazminatı olarak hesaplanır. Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için gerekli şartlar İş Kanunu’nun 112. maddesinde belirtilmiştir. Kıdem tazminatı her yıl üzerinden ve brüt ücret göz önünde bulundurularak hazırlanır.

Bu tazminat hakkı işçilerin çalıştıkları süre boyunca işverenlerine sağlamış oldukları katkının karşılığı olarak verilir. Kıdem tazminatı verilmesinin en temel amaçlarından biri de işçinin yeni iş bulurken ya da işsiz kaldığı süreçte hayatını bu ücretle devam ettirebilmesini sağlamaktır. Bu açıdan bakıldığında kıdem tazminatını bir ödül olarak değerlendirmek de mümkündür.

Kıdem Tazminatı Alma Şartları

İş sözleşmesi feshedilmiş olan her çalışanın kıdem tazminatı alma hakkı bulunmuyor. Bir işçinin kıdem tazminatı hakkının doğabilmesi için öncelikle aynı işyerinde 1 yıl boyunca çalışması gerekli. Örneğin işçinin işveren tarafından kanunda belirlenmiş olan koşullar dışındaki bir nedenle işten çıkarılması ya da emeklilik, yaşlılık ve malullük gibi nedenlere bağlı olarak işten ayrılması gibi durumlar kıdem tazminatı alma hakkını doğurur. Ayrıca iş sözleşmesi fesih dilekçesine Askerlik Sevk Belgesi eklenmesi durumunda erkek çalışanların askere gitmesi nedeniyle işten ayrılması, kıdem tazminatı almak için geçerli nedenlerden biri. Elbette kıdem tazminatı almak için gerekli koşullar yalnızca bunlarla sınırlı değil.

Kimler Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilir?

Kanunun ilgili maddesinde, çalışanların kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için oluşması gereken durumlar şu şekilde listelenmiştir:

Çalışanın emekliliğe hak kazanmış olması,
Çalışanın ilgili kanun maddesinde yer almayan haksız nedenler dolayısıyla işten çıkarılmış olması,
Evlenmiş olan kadın çalışanların evlilikten sonraki 1 yıl içerisinde işten çıkmak istemesi,
Yapılan işin çalışanın sağlığını ya da hayatını riske atıyor olması,
Çalışanın askere gidiyor olması,
İşverenin iş sözleşmesi üzerinde çalışanın yapacağı işle ilgili yanlış bilgi vermesi,
İşveren tarafından çalışanda kanuna aykırı bir faaliyette bulunmasını istemesi,
Cinsel tacize uğrayan çalışanların bunu işverene bildirmiş olmalarına rağmen işverenin bununla ilgili bir işlemde bulunmaması,
Çalışanın malul duruma gelmesi,
Çalışanın hayatını kaybetmesi,
Çalışanın diğer bir arada çalışmak zorunda olduğu işveren ya da diğer çalışanların sahip olduğu bir bulaşıcı hastalığa yakalanmış olması,
İşveren tarafından çalışanın onurunu kıracak davranışlarda bulunması ya da aile fertlerine hakaret etmesi,
Resmi tatil günlerinde işçilerin zorla çalıştırılmış olması ya da fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi,
İşveren tarafından yıllık izinlerin kullanılmasının engellenmesi.
Herhangi bir durumun meydana gelmesi nedeniyle işyerindeki işlerin bir haftadan fazla süreyle durması.

Söz konusu durumların ortaya çıkması halinde işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı hakkı ile ilgili kafanıza takılanları sormak, kıdem tazminatı hesaplama işlemi hakkında detayları öğrenmek ve kıdem tazminatı sürecini başlatmak için bir mali müşavir ile çalışmak isterseniz, hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kıdem Tazminatı Almaya Engel Durumlar

Bir çalışanın kıdem tazminatı almaya hak kazanacağı durumlar oluşabileceği gibi, kıdem tazminatı almasına engel durumlar da oluşabilir. Söz konusu durumları şu şekilde listelemek mümkün:

Çalışanın iş sözleşmesi yaparken işverene yanıltıcı bilgi vermesi,
Çalışanın çalıştığı işyerine ya da işverene ait meslek sırlarını ifşa etmesi,
Çalışanın kendi yaptığı hatalar nedeniyle hastalığa yakalanması, engelli duruma düşmesi ve bu nedenlere bağlı olarak işe devam etmesinin mümkün olmaması,
Çalışanın kendisi, çalışma arkadaşları ve işvereninin güvenliğini tehlikeye sokması,
Çalışanın herhangi bir nedenle tutuklanmış olması,
Çalışan tarafından işverenin kendisine ya da ailesine kötü davranışlarda ya da hakarette bulunması,
Çalışanın devamsızlık yapması ve çalışma saatlerine uymaması,
Çalışanın iş güvenliğini tehlikeye atması,
Normal maaş dışında ikramiye ya da prim gibi ödemelerin yapılmaması,

Tüm bunlara ek olarak herhangi bir aile üyesinin ya da akrabasının yanında çalışan kişiler ile birlikte sporcular, ev hizmetlerinde çalışanlar ve çıraklar da kıdem tazminatından yararlanamazlar.

İlgili İçerik:

İhbar Tazminatı Hesaplama 2024 | İhbar Tazminatı Şartları

e-Bordro Nedir? e-Bordro Sorgulama İşlemleri

Özlük Dosyası Nedir? Kimler Personel Özlük Dosyası Kullanır?

İşkur Teşvikleri Nelerdir? İşkur Teşvik Şartları 2024

Kıdem Tazminatına Dahil Edilen Ödemeler

Türkiye’de kıdem tazminatı hesaplama işlemi sırasında bu hesaba dahil edilen ve edilmeyen yardım ya da ödemeler bulunur. Çalışanların kıdem tazminatı hesaplama sürecine dahil edilen ödemeler şunlardır:

Yol ve yemek yardımı,
Gıda yardımı,
Konut yardımı,
Eğitim ve sağlık yardımı,
Çocuk ve aile yardımı,
Taşıt yardımı,
Yakacak yardımı,
Düzenli olarak ödenen primler,
Sosyal yardım statüsünde bulunan ödemeler.

Gerek bu ödemelerin kıdem tazminatına eklenmediği durumlarda gerekse de kıdem tazminatı hesaplama sürecinde bir mali müşavire danışarak bilgi alabilirsiniz.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Çalışanların kıdem tazminatı hesaplama işlemlerini yapabilmek için öncelikle her yılın 30 günlük brüt ücretinin hesaplanması gerekir. Brüt ücrete çalışanın ekstra olarak aldığı tüm ödemeler ve çalışanın sağladığı ücretle ölçülebilen yararlar da eklenir. Ayrıca kıdem tazminatı hesaplama işlemi yapılırken iş akdinin sonlandırıldığı dönemdeki tavan fiyat göz önünde bulundurulur. Hesaplama işlemini bir örnekle açıklamak kafa karışıklıklarını giderecektir. Nitekim şöyle bir örnek verebiliriz:

Bir çalışanın 2019 yılında asgari brüt ücreti 2.558,40₺. Bu işçi 1 Ocak 2019 tarihinde işe girdi ve iş akdi de 1 Ocak 2024 tarihinde sonlandırıldı diyelim. 2024 yılı brüt asgari ücret tutarı 20.002,50₺. Bu işçinin aldığı ekstra ödemeler de göz önünde bulundurularak kıdem tazminatı hesaplama işlemi şu şekilde yapılır:

Çalışan yıllık 2.400₺ ikramiye almıştır. Aylık 200₺ olarak hesaplanır.
Çalışan 4.800₺ aile ve çocuk yardımı almıştır. Aylık 400₺ olarak hesaplanır.
Çalışan 2.400₺ yemek yardımı almıştır. 200₺ olarak hesaplanır.
Çalışan 3.000₺ prim almıştır. 250₺ olarak hesaplanır.
Çalışanın maaşı ve yapılan ödemelerin aylık karşılığı toplanır.
Nitekim 20.002,50₺ + 200₺ + 400₺ + 200₺ + 250₺ = 21.052,50₺ sonucuna ulaşılır.
Çalışanın toplam çalışma süresi 4 yıl 1 gün(1827 gün) olduğu için elde edilen rakam 4 ile çarpılır.
Nitekim brüt olarak 21.052,50₺ x 4 = 84.210₺ sonucuna ulaşır.

Dolayısıyla bir işçinin çalıştığı 5 yıl 1 gün(1827 gün) sonunda haklı sebeplerle işten ayrılması durumunda alabileceği kıdem tazminatı brüt 84.210,00₺ olur.

Kıdem Tazminatı Tavanı Ne Kadar 2024

Tavan ücret her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenir. 2022 yılının ikinci yarısı için kıdem tazminatı tavanı 15.371,40₺ olarak belirlenmiştir. 2024 yılında ise kıdem tazminatı tavanı 36.409,23₺ olarak belirlenmiştir.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.