Kurumlar Vergisi Hesaplama Nasıl Yapılır? Kurumlar Vergisi Nedir?

Hem vatandaşlara hem de şirketlere devlet tarafından sunulan hizmetlerin ya da imkanların karşılığında vergi toplanır. Hem bireyler hem de kurumlar, elde ettikleri gelir üzerinden belirli bir miktarda vergi ödemelidir. Türkiye’de faaliyette bulunan sermaye şirketleri (anonim ve limited şirketler) elde ettikleri toplam kazanç üzerinden bir vergi ödemelidir. Peki şirketlerin ödemesi gereken kurumlar vergisi nedir ve 2024 yılı vergi oranları nelerdir?

Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurum kazançları üzerinden alınan vergi kurumlar vergisi olarak adlandırılır. Bu vergi, tüzel kişiliğe sahip olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından ödenir. Şahıs şirketleri bu vergiden muaf tutulmuşken, bir kurum olarak kabul edilen sermaye şirketleri mükellef olarak kabul edilir. Bu vergi türünün esasları 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu içerisinde detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Bu vergi şirketlerin tüm şubeleri üzerinden ayrı ayrı ödenmez. Bir şirkete ait olan tüm şube ya da oluşumların toplam kazancı üzerinden ödenir.

Kimler Kurumlar Vergisi Mükellefidir?

Bir kurumun kurumlar vergisi ödemesi için bir tüzel kişilik olması gerekir. Şahıs şirketleri tüzel kişilikler olarak kabul edilmediğinden, bu vergi türünden muaftır. Dolayısıyla şahıslar gelir vergisi mükellefidir. Kurumlar vergisini ödemek zorunda olan mükellefler ise şunlardır:

Sermayesi paylara bölünmüş olan komandit şirketler,
Anonim şirketler,
Limited şirketler,
İş ortaklıkları,
Vakıflar ve vakıf olarak kabul edilen cemaatler,
Sendikalar ve iktisadi faaliyet yürüten dernekler,
Kooperatifler,
İktisadi kamu kuruluşları.

Siz de bu vergi türü ile ilgili kapsamlı bilgi almak için alanında uzman bir mali müşavir ile görüşmek isterseniz, hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Dar Mükellefiyet ve Tam Mükellefiyet

Kurumların vergi mükellefiyetleri kazanç elde edilen bölge üzerinden ikiye ayrılır. Kurumun merkezi Türkiye dışında olmasına rağmen kazancın ülke sınırları içinde elde ediliyor olması dar mükellefiyet olarak adlandırılır. Tam mükellefiyette ise kapsam çok daha geniştir.

Bir işletmenin kanuni merkezi o işletmenin kuruluş aşamasındaki sözleşmelerde ve işletme tüzüğünde resmi makamlara bildirilen faaliyet adresi olarak nitelenir. İşletmenin işlerini fiilen yürüttüğü adresler ise iş merkezi olarak adlandırılır. Eğer bir şirket İzmir’de kurulduysa ve sözleşmesinde de adres kısmında İzmir yazıyorsa, bu durumda bu şirketin faaliyet adresi İzmir olarak kabul edilir. Hem kanuni merkezleri hem de iş merkezleri Türkiye içerisinde bulunan tüm şirketler, hem Türkiye içinde hem de Türkiye dışında elde ettikleri tüm kazançlar için tam mükellefiyet kapsamındadır.

Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Vergi borcu, bir yıl içerisindeki toplam safi kazançlar üzerinden hesaplanır. Geçici kurumlar vergisi her 3 ayda bir olmak üzere yılda 3 kez ödenir. Ödenen bu geçici vergiler, yıl sonunda ödenecek olan vergiden mahsup edilerek düşülür. Şirketlerin açıklanan gayrisafi hasılasının içinden eğer varsa geçmiş yıllara ait zararlar ve yasalarca kabul edilmiş olan giderler düşülerek safi hasıla elde edilir. Vergi matrahı ise kanunlarca uygun olmayan giderlerin safi hasılaya eklenmesi ile bulunur. Elde edilen matrahın yüzde 25’lik kısmı ise ödenmesi gereken 1 yıllık kurumlar vergisi tutarıdır.

Vergiler hesaplanırken personel giderleri, kira giderleri, iletişim giderleri, seyahat giderleri, araç kiralama ya da alım giderleri masraf olarak değerlendirilir. Şirket faaliyetleri için harcanmayan personelin ya da ortakların şahsi market harcamaları ya da seyahat harcamaları gider olarak gösterilemez.

Oranları Nelerdir?

Kurumlar vergisi oranları her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenir ve gerekli görüldüğü hallerde güncellenebilir. Bu vergi türü genellikle yüzde 20-25 olarak ödenmekle birlikte zaman zaman bu rakamda değişiklikler olabilir. Her şirket gelirleri üzerinden belirlenen oranda vergi ödemekle yükümlüdür.

Bu vergi türünde oranlar 2010 ile 2017 yılları arasında yüzde 20 olarak uygulanmıştır. 2018 ve 2020 yılları arasında yüzde 22 olarak artırılan vergi oranı 2021 yılında yüzde 25’e çıkmıştır. 2022 yılı içerisinde yüzde 23 olarak belirlenen bu oran 2023 1. yarısında yüzde 20 iken 2. yarısında yüzde 25 olarak ödenmektedir. 2024 yılında da yüzde 25 olarak devam etmektedir.

Bazı kurum ve şirketlerin 6361 sayılı kanun kapsamında, 2023 yılı 2. yarısında vergi oranları yüzde 30 olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla bu kanun kapsamına giren kurumlar ve şirketler şunlardır:

Varlık yönetim şirketleri,
Bankalar,
Sermaye piyasası kurumları,
Sigorta ve reasürans şirketleri,
Emeklilik şirketleri,
Elektronik ödeme ve para kuruluşları,
Yetkili döviz müesseseleri,
Kolektif yatırım kuruluşları,
Merkezi takas kuruluşları,
Merkezi saklama kuruluşları,
Veri depolama kuruluşları,
İpotek finansmanı kuruluşları,
Portföy yönetim şirketleri,
Sermaye piyasasında faaliyette bulunan bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları.

Siz de şirketinizin hangi kapsamda olduğunu öğrenmek ve vergi oranlarınızı hesaplamak için profesyonel destek almak isterseniz, hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Hazırlanır?

Vergi beyannamesi Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi üzerinden indirilebilir. Bu beyanname hesap döneminin kapandığı ayı takip eden 4. ayın 1. gününden başlayarak 30. günü akşamına kadar gönderilebilir. Beyanname mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine iletilmelidir. Eğer e-Beyanname uygulaması kullanıyorsanız, son beyan günü saat 00:00’a kadar beyannamenizi elektronik olarak gönderebilirsiniz.

Her ne kadar yukarıdaki bilgiler bu vergi türü ile ilgili olarak yeterli bilgi veriyor olsa da, hala bazı sorularınıza cevap alamamış olabilirsiniz. Bu yüzden aşağıda vermiş olduğumuz bazı cevaplar merak ettiklerinizi öğrenmek açısından faydalı olacaktır:

Kurumların ya da işletmelerin ticari faaliyetlerinden doğmuş olan zararlar, sonraki dönemlerde meydana gelen kazançlardan düşülebilir. Her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilir ve 5 yıldan fazla nakledilemez.
Vergi ödemeleri doğrudan vergi dairesi üzerinden, Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden ve anlaşmalı bankalar aracılığıyla yapılabilir.

Yukarıda da bahsedildiği üzere kurum ya da işletmelerin şubeleri, büro ve mağazaları, ajansları, üretimhaneleri ya da kendisine bağlı bulunan diğer işyerleri için ayrı ayrı beyanname vermesi gerekmez.

5520 Sayılı Kanuna Göre Gider Olarak Kabul Edilmeyen Durumlar (K.K.E.G.)

Bir giderin indirim olarak kabul edilebilmesi için söz konusu giderin ticari kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesi ile ilgili olması ya da Vergi Usul Kanunu’nda belirtildiği şekliyle belgelendirilmesi gerekir. Bu gider türünde gider olarak kabul edilemeyecek durumlar şunlar:

Öz sermaye üzerinden ödenen faizler,
Örtülü sermaye üzerinden ödenen faizler ya da kur farkları,
Yedek akçeler,
Örtülü olarak, transfer fiyatlandırması yoluyla dağıtılan kazançlar,
Menkul kıymetlerin değerinin altında satılmasından kaynaklanan zararlar ve bu süreçte ödenen komisyonlar,
Vergi cezaları da dahil olmak üzere tüm para cezaları, tüm gecikme zamları ve faiz ödemeleri,
İşletmenin faaliyetlerine konu olmayan hava ve deniz taşıtlarının giderleri,
Alkollü içkiler ve tütün mamullerine ait olan ilanların ve reklamların giderleri,
İşletmelerin kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ya da çalışanlarının suç işlemiş olmaktan dolayı ortaya çıkan tazminat giderleri,
Kanunda belirtilen şartlara uygun olmayan şekilde gerçekleştirilen bağış ve yardımlar,
Finansman gider kısıtlaması uygulamaları.

Kurumlar vergisi oranları yıl içerisinde pek çok farklı faktöre bağlı olarak güncellenebileceği için düzenli olarak takibinin yapılmasında fayda var. Ayrıca verginin ödenmesinin geciktirilmesi halinde doğabilecek cezai yaptırımları da göz önünde bulundurmak gerek. Hem ödeme zamanları hem de güncel vergi oranları Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi üzerinden takip edilebilir. Eğer siz de vergi sürecini sorunsuz bir şekilde ilerletmek için profesyonel ekiplere ve bir mali müşavire ihtiyaç duyuyorsanız, hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.