Şirket Türleri ve Özellikleri Nelerdir? Hangi Şirketi Kurmalıyım?

Günümüzde gerek tek başına, gerekse de ortakları ile birlikte şirket kurmak isteyen çok sayıda girişimci var. Fakat eğer bir şirketi nasıl kurmanız gerektiğini bilmiyorsanız, bu süreç sizin için karmaşık olabilir. Bu yüzden şirket türleri ve bu şirket türlerinin özellikleri konusunda bilgi sahibi olmak gerekiyor. Peki şirket türleri ve özellikleri nelerdir? Bu konuyu sizler için derledik ve kafa karışıklıklarını gidermeye çalıştık…

Şirket Türleri Nelerdir?

Türkiye’de şirket türleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 124. maddede sermaye şirketleri ve şahıs şirketleri olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Dolayısıyla sermaye şirketleri anonim şirket, limited şirket ve paylı (hisseli) komandit şirket olmak üzere üçe ayrılır iken; şahıs şirketleri ise kolektif şirketler, adi komandit şirketler ve adi şirketler olmak üzere üç’e ayrılır. 2023 yılı verilerine bakıldığı zaman Türkiye’deki şirket türleri göz önünde bulundurulduğunda yüzde 83’lük kısmı limited şirket, yüzde 12’lik kısmı anonim şirketken, yüzde 5’lik kısmı ise diğer şirketler oluşturur.

İlgili İçerikler:

Anonim Şirket Kurmak | Anonim Şirket Kurma Maliyeti 2024

Şahıs Şirketi Kurmak | Şahıs Şirketi Kurma Maliyeti 2024

Komandit Şirket Nedir? Komandit Şirket Kuruluş Süreci

Kollektif Şirket Nedir? Kollektif Şirketin Özellikleri Nelerdir?

Limited Şirket Kurmak | Limited Şirket Kurma Maliyeti 2024

Home Ofis Şirket Kurmak | Şahıs Şirketi Kurmanın Maliyeti 2024

Sermaye Şirket Türleri

Gerçek ya da tüzel kişiler tarafından kurulabilen sermaye şirketleri, ortaya belirli miktarda varlık koymuş olan ortaklar tarafından kurulur. Her ortağın ortaya koydukları sermaye miktarı ile sınırlı olacak şekilde bir sorumluluğu vardır. Eğer Sermaye şirketlerinde ortaklardan biri ortaklıktan ayrılırsa, ortaklığın sona ermesi gibi bir durum söz konusu olmaz. Ortaklardan biri kendi paylarını başkasına satabilir ya da devredebilir. Sermaye şirketleri anonim, limited ve paylı (hisseli) komandit şirketler olmak üzere üçe ayrılır. Bu şirketlerin özellikleri şu şekildedir:

Anonim Şirket

Anonim şirketler kanun tarafından yasaklanmamış olan tüm iktisadi ve ticari faaliyetlerde bulunabilirler. Fakat şirket sözleşmesinde şirketin kuruluş amacının açıkça belirtilmiş olması gerekir.
Anonim şirketlerin bir ticaret unvanına sahip olması gerekir. Aynı zamanda bu unvanın ticaret siciline de kaydettirilmesi gereklidir.
Anonim şirketi tek bir kişi kurabileceği gibi, birden fazla kişi de kurabilir.
Anonim şirketlerde kuruluş için minimum esas sermaye 250.000 TL olmalıdır. Fakat kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş olan anonim şirketlerde sermayenin en az 500.000 TL olması gerekir.
Anonim şirketlerde hisse devri yapılabilir. Bir menkul kıymet olarak değerlendirildiği için satılması ya da el değiştirmesi mümkündür. Eğer şirket açılışında ayni olarak ortaya konulan çeşitli mallar ya da eşyalar gibi sermaye karşılığından bir hisse senedi alınmışsa, bu hisse senetlerinin satılabilmesi için şirket kuruluşunun üzerinden iki yıl geçmiş olması gerekir.
Vergiye tabi olan anonim şirketler, kurumlar vergisini ödemekle mükelleftir.
Hisse senedi ve tahvil çıkarılabilir.
Anonim şirket türleri aynı zamanda bir tüzel kişiliktir. Bu yüzden ticaret siciline tescil ettirilmelidir.

Limited Şirket

Anonim şirketler ile mukayese edildiğinde çok daha kolay bir kuruluş süreci vardır.
Limited şirketler minimum 1, maksimum 50 kişi ile kurulabilir.
Limited şirket kurulurken ortaya konacak olan sermaye minimum 50.000 TL olmalıdır.
Ortaklardan her birinin ortaya koydukları sermaye 25 TL ve katları olmalıdır.
Limited şirketin bir ticaret unvanı olmalıdır. Aynı zamanda ortaklar borçlardan ortaya koydukları sermaye oranında sorumludur.
Limited şirketler tahvil ya da hisse senedi çıkaramaz.
Eğer pay devri yapılacaksa tüm sürecin noter huzurunda gerçekleşmesi gerekir. Bir diğer yandan Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması ve ticaret sicilinde de tescil ettirilmesi gerekir.
Limited şirketlere dışarıdan yönetici atanabilir. Fakat yönetim, ortaklardan biri ya da birkaçı tarafından da yürütülebilir.
Kararlar ortakların oyları ile alınır.
Eğer bir limited şirkette 20’den fazla ortak bulunuyorsa, bu durumda o şirket mutlaka bir denetçi bulundurmak zorundadır.
Limited şirket türleri kurumlar vergisine tabidir.

Paylı (Hisseli) Komandit Şirket

Sermayesi paylara bölünmüş olan hisseli şirketlerde ortaklardan bazıları şirket alacaklarına karşı anonim şirket gibi, bazıları ise kolektif şirket gibi sorumludur.
Hisseli komandit şirket türleri komandite ve komanditer olmak üzere iki tip ortağa sahiptir. Komandite ortakların şirket borçlarına karşı sınırsız sorumluluğu vardır. Komanditer ortakların ise şirket borçlarına karşı sorumluluğu yalnızca ortaya koydukları sermaye kadardır.
Paylı komandit şirket en az 5 ortakla kurulur ve sermaye paylara bölünmüş olmalıdır.
Yönetim hakkı yalnızca komandite ortaklardadır ve kurucu ortaklardan en az bir tanesi komandite ortak olmak zorundadır.
Hisseli komandit şirketlerde genel kurul, denetim kurulu ve yönetim kurulu olmak üzere 3 farklı organ bulunur.

Şahıs Şirket Türleri

Şahıs şirketi tüzel kişiliğe sahip olan, ortakların sınırsız sorumluluklara sahip olduğu bir şirket türüdür. Tek bir kişi ile kurulabildiği gibi, az ortaklı olarak da kurulabilir. Ortaklığı devretmenin oldukça zor olduğu bir şirket türü olan şahıs şirketinde, payın devredilebilmesi için tüm ortakların onayı gerekir. Eğer ortaklardan biri bile onay vermezse, pay sahibi payını devredemez ya da satamaz. Ortakların tamamının gerçek kişiler olduğu bu şirket türünde tüm ortaklar şirket borçlarına karşı tüm mal varlıkları ile sorumludur. Şahıs şirketleri adi şirketler, komandit şirketler ve kolektif şirketler olmak üzere üçe ayrılır. Şahıs şirketlerinin özellikleri ise şu şekildedir:

Kolektif Şirket

Hem kuruluş hem de yönetim süreci basittir.
Ortakların ortaya koymuş olduğu sermaye, kolektif şirketin öz sermayesini oluşturur. Kolektif şirketlerde ortakların ortaya koyması gereken minimum sermaye tutarı belirtilmemiştir.
Tüzel bir kişilik olan kolektif şirketlerde sorumlulukları ortaya konmuş olan sermaye ile sınırlıdır.
Sözleşme olmadan kolektif şirket kurulamaz. Sözleşme üzerinde yer alması gereken bilgiler şunlardır: Şirketin faaliyet alanı, ortakların isimleri ve koydukları sermaye miktarları. Bu sözleşmenin noter tarafından onaylanması zorunludur.
Eğer sözleşme üzerinde yönetimin belirli ortaklarda olduğu belirtilmemişse, tüm ortaklar yönetimden sorumlu olur.
Ortakların denetim hakkı bulunur.
Diğer ortaklardan izin almadan yapılan işin benzeri yapılamaz.
Yıl sonunda her ortak sermayesi oranında payı şirket gelirinden alır.

Adi Şirket

Adi şirketlerde tüzel kişilik yoktur.
Herhangi bir ticari unvan olması gerekmez.
Ticari sicilini tescil ettirmek ya da ticaret sicili ilanı vermek zorunlu değildir.
Kurulumu için noter huzurunda yazılı bir sözleşme yeterlidir.
Herhangi bir kira kontratı gerekmez.
Şirket ortakları yönetim kurulunu oluşturur, yönetim ortaklar tarafından gerçekleştirilir ve tüm kararlar oy birliği ile alınır.
Borçlara karşı tüm ortaklar sorumludur.
Şirketin kurucusu olarak görülen kişinin, şirketin kurulduğu bölgedeki ticaret odasına kayıt olması gerekir.
Sözleşmede aksi bir durum belirtilmemişse, şirketin tüm karları ve zararları ortaklar arasında eşittir.

Komandit Şirket

Komandit şirketlerde borç ve alacaklara karşı tüm mal varlıkları ile sorumlu olan ortaklara komandite ortak denir. Sorumlulukları sınırlandırılmış olan ortaklar ise komanditer ortak olarak adlandırılır.
Yönetme yetkisi komandite ortaklardayken, komanditer ortakların böyle bir yetkisi bulunmaz.
Kuruluşu için bir sözleşme yapmak zorunludur.
Komandit şirket türleri şirketin tescil edilmesi ile birlikte tüzel kişilik kazanır.
Genellikle aile arasında kurulan komandit şirketlerde baba komandite ortak olurken, çocuklar da komanditer ortak olur.

Kooperatifler

Kooperatifler, karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle ve en az maliyetle insanların ihtiyaçlarını karşılama sebebi ile kurulan tüzel kişilerdir. Ayrıca kişilerin tek başına yapamayacağı işleri bir araya gelerek yapmalarını sağlar ve toplumun kalkınmasına yardımcı olur.

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre ‘’tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını, işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklar’’ olarak tanımlanmıştır.

Kooperatiflerin Özellikleri

Tüzel ya da Gerçek kişiler kooperatiflere üye olabilirler. Her ortağın ortaklık haklarının, nama yazılı ortaklık senedi ile temsil edilmesi gerekir.
Kooperatifler, üyelerin meslekleri ve ihtiyaçları ile ilgili gereksinimlerini en az maliyetle karşılama sebebi ile kurulur.
Ortakların en az bir ortaklık payı vardır. Bir ortak 5 bin adet paydan fazla paya sahip olamaz. Bir ortaklık payının değeri 1 TL’dir.
Kooperatiflerde sermaye üst sınırı yoktur. Kooperatifin ortak sayısı artarsa sermaye de artar.
Ana sözleşmede belirtilmiş olmak kaydı ile başka bir işletmenin kooperatife devredilmesi mümkündür.
Kooperatiflerin sorumluluğu ana sözleşmede aksi bir hüküm yoksa mal varlığıyla sınırlıdır. Ortaklar sermaye payları kadar sorumludur.
Ortaklıktan çıkmak için hesap döneminin sonunda ve en az 6 ay önceden haber vermek gerekir. Ana sözleşmeye ortaklıktan çıkış ile ilgili bir hüküm konmuşsa bu hüküm bağlayıcıdır.
Kooperatiflerde her ortak bir oy hakkına sahiptir. Ortak isterse oyunu başka bir kişiye de kullandırabilir.

İlgili İçerikler:

Sanal Ofis Nedir? Sanal Ofislerde Şirket Kurmak Yasal Mı?

Devlet Memurları Şirket Kurabilir mi? | Sigortalı Çalışırken Şirket Kurmak

Startup Nedir? Nasıl Kurulur? | Startup İle İlgili Merak Ettikleriniz

Şirket Türleri ve Özellikleri Nelerdir? Hangi Şirketi Kurmalıyım?

Serbest Bölgede Şirket Kurmak | Serbest Bölgelerin Avantajları

Teknokentlerde Şirket Kurmak | Teknokentlerin Avantajları

Söz konusu şirket türleri hakkında kafanıza takılan sorular olursa hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. Şirket kurulum sürecinde bir serbest muhasebeci mali müşavirden yardım almak, sürecin sizin için sorunsuz işlemesi adına faydalı olacaktır.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.