Taşeron Nedir? Taşeron İşçilerin Sahip Oldukları Haklar Neler?

Ülkemizde taşeron işçiler çok yaygın olmasına rağmen, taşeron işçiliğin ne olduğu ya da taşeron işçilerinin neler olduğu konusunda pek çok kafa karışıklığı mevcut. Taşeron işçilerin hakları sağlam bir hukuki temele oturtulamadığı için bu konuda pek çok sorun yaşanıyor ve bu sorundan olumsuz etkilenen genellikle taşeron işçiler oluyor. Aynı zamanda işverenler tarafından uygulanmayan pek çok kanuni yükümlülük mevcut. Yani ihlaller çok fazla. Peki taşeron nedir ve taşeron işçilerin hakları neler? Bu yazımızda sizler için bu soruların cevaplarını araştırdık…

 

Taşeron Nedir?

 

Alt işveren olarak da adlandırılan taşeron kavramı, büyük bir işi üstlenen bir üst işverenden, işin tamamını ya da bir kısmını alan alt üstlenici olarak ifade edilebilir. Taşeron işçi ise yalnızca belirli projelerde çalışan ve çalıştığı alanda uzmanlık kazanmış, işin asıl sahibi olan şirketçe, bağlı bulunduğu şirketten tutulan işçileri tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Taşeron bir işçi, işin asıl sahibi olan firmanın işçilerinden farklı bir statüdedir. Çünkü bu iş için çalıştığı yerde kadrolu olarak çalışmamakta, yalnızca üzerinde çalıştığı proje için o işte çalışmaktadır.

 

Taşeron işçi kavramı kısa bir örnekle şu şekilde açıklanabilir: A şirketi bir iş alır. Taşeron bir B şirketini bu işi yapması için görevlendirilir. B şirketinin işçileri, A şirketinin vermiş olduğu bu işte çalışıyor olsalar bile, A şirketine değil, B şirketine bağlı işçilerdir. Bu sebeple de statüleri ve sahip oldukları haklar farklıdır. Bir işverenin ya da işçinin taşeron statüsünde tanımlanabilmesi için gerekli olan koşullar ise şu şekilde listelenmiştir:

 

• Asıl işveren tarafından yürütülen mal ya da hizmet üretimi sürecinde yardımcı işlerde görevlendirilmiş olmak,
• Asıl işveren tarafında yürütülmekte olan işlerin yalnızca bir bölümünde işin gerekliliklerine ve teknolojik nedenlere bağlı olarak, uzmanlık gerektiren herhangi bir işte görevlendirilmiş olmak,
• Alt işveren tarafından çalıştırılan işçiler, yalnızca asıl işverenden alınmış olan bu işlerde çalıştırılıyor olmalıdır.

 

Daha somut bir örnek vermek gerekirse; saat üreten bir fabrikanın temizlik işlerinin yapılması gerektiğini düşünelim. Burada saat üreten işçiler tamamen saat üretimi yapan fabrikaya ve buradaki işverene bağlıdır. Fakat buradaki temizlik işlerinin tamamı bir temizlik şirketinde çalışan işçilere verilebilir. Bu durumda işçiler taşeron statüsünde olurlar. Şimdi taşeron nedir sorusunun cevabını verdikten sonra, taşeron işçilerin haklarına bakalım. Peki taşeron işçilerin sahip oldukları haklar nelerdir?

 

Taşeron İşçilerin Sahip Oldukları Haklar

 

Taşeron işçilerin sahip oldukları tazminat hakkı, izin hakları, hamile ve engelli hakları ve geriye dönük haklar olmak üzere bazı haklar bulunuyor. Nitekim taşeron nedir sorusunu araştırırken, bu haklar üzerinde detaylı bilgi sahibi olmaya da bir o kadar özen göstermek gerekiyor. Bu hakların detaylarına geçmeden önce taşeronların haklarındaki hukuki altyapıya dair bir takım bilgiler vermek önemli:

 

• Asıl işveren ile alt işveren arasında bir taşeronluk ilişkisi olabilmesi için, alt işverenin asıl işverenin işyeri içerisinde, kendi işçilerini kullanarak bir iş yapması gerekir.
• Yargıtay kararlarınca yerleşik olarak belirlenmiş temizlik, tamirat, bakım, onarım, güvenlik gibi işler yardımcı işlerdir ve alt işverene devredilebilir.
• Asıl işverenin kendi bünyesinde bulunan herhangi bir işçiyi alt işverene devredemez ve haklarını kısıtlayamaz.
• Asıl işverenin herhangi bir işçisi, o işveren için çalışan bir alt işveren olamaz.
• Taşeron ilişkisi için gereklilik, asıl işverenin işyerinde uzmanlık gerektiren bir işin yapılıyor olmasıdır. Asıl işverenin yapmış olduğu herhangi bir iş, uzmanlık gerektirmediği sürece bölünerek başka alt işverenlere, yani taşeronlara verilemez.

 

Bu gibi detaylar taşeron işçi haklarının temelini oluşturmaktadır. Ayrıca taşeron nedir sorusundan ziyade, bu işçilerin hakları nelerdir diye sormak her zaman daha önemli. Şimdi hep birlikte taşeron işçilerin sahip olduğu hakların detaylarına bakalım…

İlgili İçerikler:

e-Bordro Nedir? e-Bordro Sorgulama İşlemleri

Asgari Ücret 2024 | Asgari Ücret Ne Kadar? | Asgari Ücret

İhbar Tazminatı Hesaplama 2024 | İhbar Tazminatı Şartları

Kıdem Tazminatı Hesaplama 2024 | Kıdem Tazminatı Şartları

Müteahhitlik Belgesi Nasıl Alınır? | Müteahhitlik Belgesi Başvuruları

 

Tazminat Hakları

 

Taşeron işçiler konusunda taşeron nedir sorusu ile birlikte en çok yapılan aramalardan biri de taşeron işçilerin tazminat hakları. Peki taşeron işçilerin tazminat haklarının nasıl değerlendirilmesi gerekiyor?

 

Taşeron işçiler asıl işverenin işini yaptığı için, asıl işverenin de işçisi olarak kabul edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Yani taşeron işçi, işi yaptığı sürece alt işverenin işçisi konumundadır. Fakat tazminat hakkı gündeme geldiği zaman, burada hem asıl işverenin hem de alt işverenin sorumluluklarının olduğu söylenebilir. Burada işverenin kamuda ya da özel sektörde olması ve ne kadar süre çalışıldığı gibi belirleyici unsurlar bulunur. Bu sürecin en doğru şekilde değerlendirilmesi ve taşeron işçilere haklarının sorunsuz bir şekilde teslim edilebilmesi için bir iş hukuku uzmanı ile ya da avukat ile çalışmak önemlidir.

 

Tazminat hakkı dendiği zaman en önemli husus şudur: Eğer taşeron işçinin geriye dönük olarak ödenmemiş alacakları varsa, kötü niyet tazminatı ya da itibar tazminatı gibi tazminat alacakları varsa, bu durumda asıl işverenler alt işverene yapacakları ödemeden bu miktarı keserek taşeron işçiye ödeyebilirler. Yani bu süreçte taşeron işçiler tarafından tazminat haklarının alt işverene bildirildiği gibi, asıl işverene de bildirilmesi önemlidir.

 

İzin Hakları, Hamile ve Engelli Hakları, Taşeron Nedir?

 

Bir taşeron işçinin izin haklarının, asıl işveren tarafından engellenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Taşeron işçinin asıl işverenden iş almadan önce sahip olduğu izin haklarının tamamı, bu iş için de geçerli olur. Taşeron işçinin sahip olduğu izin haklarının asıl işveren tarafından ihlal edilmesi durumunda, taşeron işçi haklarını aramak için hukuki yollara başvurabilir. Nitekim yıllık izin hakları ve süreleri kanunlar tarafından belirlenmiştir.

 

Hamileler için izin hakları ise ücretli ve ücretsiz olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Burada hem hamileler hem de engelliler için önemli olan konu, yapılan iş sözleşmesinde belirtilmemiş olsa bile, hamilelerin ve engellilerin haklarının korunuyor olmasıdır. Dolayısıyla asıl işveren tarafından hamile ve engelli haklarının kanunlarda belirtilmiş olan şekilde uygulanması gerekir. Aksi halde bir hak arama süreci başlatılabilir.

 

Geriye Dönük Haklar

 

Bir işçinin hakları iş ilişkisi devam ederken korunabileceği gibi, iş ilişkisi sona erdikten sonra da korunmaya devam edebilir. Bu durum hem asıl işverenin işçileri, hem de taşeron işçiler için geçerlidir. Taşeron işçilerin ve normal işçilerin geriye dönük olarak haklarını aramaları için genellikle bir dava süreci söz konusu olur. Burada geriye dönük alacaklar derken, şunlardan bahsedilmektedir:

 

• Fazla mesai ücretleri,
• Ücret alacakları,
• Kıdem ya da ihbar tazminatları,
• Prim ödemeleri vs.

 

Geriye dönük haklar söz konusu olduğunda sorumlu olan kişi asıl işveren değil, alt işveren yani taşeron işçinin kendi işverenidir. Fakat bazı istisnai durumlarda asıl işverenin de bazı sorumlulukları gündeme gelebilir. Geriye dönük hakların talebi gündeme geldiği zaman, bunun uygun bir hukuki zemine oturtulması da çok büyük önem taşır.

 

Bu metinde taşeron nedir ve taşeron işçilerin hakları nelerdir gibi soruları cevaplamaya çalıştık. Eğer siz de haklarınızı merak ediyor, bu hakları geriye dönük olarak nasıl talep edebileceğiniz, haklarınızı hukuki zemin üzerinde nasıl tartışabileceğinizi merak ediyorsanız, hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.