UTTS Nedir, Ne İçin Kullanılır? Kimler UTTS Kullanmak Zorunda?

Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılan çalışmalar akaryakıt piyasalarında rekabet eşitliğini sağlamayı ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi hedefler. UTTS, bu çalışmalar kapsamında hayata geçirilen ve bazı mükelleflerin uymakla yükümlü olduğu önemli bir düzenlemedir. Akaryakıt istasyonlarına UTTS donanımlarının kurulmasını zorunlu hale getiren bu düzenlemeyle birlikte satış işlemlerinin otomatik ve güvenli hale gelmesi hedeflenir. Peki UTTS nedir ve nasıl çalışır?

UTTS Nedir?

Akaryakıt istasyonları aracılığıyla gerçekleştirilen satış işlemlerinde vergi güvenliğinin sağlanması için hayata geçirilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ile denetim etkinliğinin artırılması amaçlanır.

UTTS kaydını 31 Ocak 2025 tarihine kadar yaptıran mükelleflerin montaj işlemlerini 30 Nisan 2025 tarihine kadar tamamlaması mümkündür. Bu süre zarfında gerçekleştirilen akaryakıt harcamaları vergi kapsamında gider olarak gösterilebilir. UTTS kaydını 31 Ocak 2025 tarihine kadar yaptırmamış olan mükellefler, bu tarihten sonra Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kapsamında düzenlenmeyen akaryakıt fişlerini vergi indirimi almak için kullanamayacaklardır.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nasıl Çalışır?

UTTS uygulamasına geçmesi gereken taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) olarak adlandırılan bir cihaz takılması gerekir. Yakıt dolumu gerçekleştirilirken devreye giren bu cihaz, plaka bilgisi gibi verileri akaryakıt istasyonlarındaki UTTS donanımları aracılığıyla ödeme cihazına aktarır. UTTS’de kullanılan cihazlar ve bu cihazların çalışma prensipleri şöyle sıralanabilir:

Taşıt Tanıma Birimi (TTB)

TTB cihazı söküldüğü zaman tekrar kullanılamaz. Yakıt depo girişine takılan bu cihaz araca ait plaka ve mükellef bilgilerini hafızasında depolar. Bu bilgilerin pompa ünitelerinin bağlı olduğu YN Pompa ÖKC’lere iletilmesi akaryakıt alımı sırasında devreye giren Taşıt Tanıma Okuyucusu aracılığıyla otomatik olarak gerçekleştirir. Bu iletişimin gerçekleşmesini sağlayan şey cihazın içinde bulunan devre ve antendir.

Akaryakıt İstasyonu Donanımları

Araçlarda bazı temel cihazların bulunmasını gerekli kılan UTTS’nin akaryakıt istasyonlarında kullanılması gereken donanımları şunlardır:

Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO): TTB üzerindeki bilgileri okuyan TTO elde edilen verilerin YN Pompa ÖKC’lere otomatik olarak iletilmesini sağlar.
Tabanca İletişim Modülü (TİM): TTO’dan gelen sinyalleri çözümleyen TİM, UTTS veri merkeziyle iletişime geçerek TTB’ye ait verileri alır. Bu verileri YN Pompa ÖKC’ye iletir. TİM’in üzerinde Güvenlikli Haberleşme Anahtarı/Kodu bulunan özel bir yazılım vardır. TİM, YN Pompa ÖKC’ye harici olarak bağlanabilir veya doğrudan entegre edilebilir. Bu modülün sağlayıcısıysa yalnızca Darphane veya yetkilendirilmiş olan firmalardır.

Yakıt Dolum Süreci

Yakıt dolum sürecinden uygulanan adımlar şu şekilde listelenebilir:

Üzerinde TTB takılı halde akaryakıt istasyonuna gelen taşıta ait kimlik bilgileri TTO cihazı aracılığıyla şifreli olarak okunur.
Okunan bilgilerin doğrulama işlemi TİM aracılığıyla, UTTS veri merkezi ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) veri tabanı aracılığıyla yapılır.
Doğrulama işlemi tamamlanan bilgiler YN Pompa ÖKC’ye aktarıldıktan sonra yakıt dolum işlemi başlar.
Yakıt dolumunun tamamlanmasının ardından UTTS tarafından oluşturulan satış fişi taşıt sahibine verilir.
Tüm işlem kayıtları eş zamanlı olarak Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) veri tabanına iletilir.

“UTTS nedir?” veya “UTTS nasıl çalışır?” gibi sorular kadar önemli olan bir diğer soru da UTTS’yi kimlerin kullanmak zorunda olduğudur. Gelin, bu sorunun cevabına da birlikte bakalım.

Kimler UTTS Kullanmak Zorunda?

1 sıra numaralı Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Genel Tebliğinin yürürlüğe girmesiyle birlikte UTTS kullanmak zorunda olan bireyler ve kurumlar şu şekilde listelenmiştir:

Ticari amaçlarla kullanan tüm kiralık araçları veya şirket araçları 31 Ocak 2025 tarihine UTTS’ye kayıt yaptırmalıdır.
Bireysel kullanım amacıyla satın alınan sıfır kilometre araçlar için 1 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla, tescil tarihinden sonraki 1 ay içerisinde kayıt işlemlerinin tamamlanmış olması gerekmektedir.
Akaryakıt dağıtım firmalarının tanıma sistemine dahil ettiği tüm bireysel araçların uyum için son tarih olarak 30 Haziran 2025 belirlenmiştir.

Bu düzenlemenin yalnızca perakende akaryakıt satışı yapan firmaları veya akaryakıt dağıtım lisansına sahip işletmeleri kapsadığı düşünülse de durum tam olarak böyle değildir. Çünkü UTTS filo yöneticilerini ve bireysel taşıt sahiplerini de kapsar. Akaryakıt istasyonları veya dağıtım lisansı bulunan işletmelerin tamamı, en az bir akaryakıt pompası için Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi donanımını taktırmak zorundadır. Ayrıca akaryakıt giderlerini vergi beyanı içinde gider olarak göstermek isteyen tüm gerçek ve tüzel kişiler de araçlarına TTB (Taşıt Tanıma Birimi) taktırmakla yükümlüdür.

Buraya kadar “UTTS nedir?” ve “Kimler bu sistemi kullanmak zorundadır?” gibi sorulara yanıt verdiğimizi düşünüyoruz. Şimdi gelin, UTTS’nin amacına bakalım.

UTTS Amacı Nedir?

“UTTS nedir?” sorusunun cevabını tam olarak kavrayabilmek için bu sistemin geliştirilmesinin ardında yatan amaçları da bilmek gerekiyor. UTTS ile hedeflenen noktalar arasından başlıcaları şunlardır:

Kayıt dışında ekonomiyle mücadele etmek.
Akaryakıt sektöründe vergi kaybını önlemek.
Akaryakıt satışlarının şeffaf ve izlenebilir olmasını sağlamak.
Ticari ve bireysel araçlarda akaryakıt tüketimini denetim altına almak.
Akaryakıt istasyonlarında dijital otomasyon sistemlerini yaygınlaştırmak.
Plaka bazlı yakıt alışverişini zorunlu hale getirerek usulsüz kullanımların önüne geçmek.
Akaryakıt alımlarının merkezi bir sistem üzerinden raporlanmasını sağlamak.
Yetkili firmalar aracılığıyla standart ve güvenilir bir taşıt tanıma altyapısı oluşturmak.
Ticari işletmelerin yakıt giderlerini doğru bir şekilde kayıt altına almasını sağlamak.
Akaryakıt sektöründe adil rekabet ortamı oluşturmak.

UTTS uygulamasına dair listelenen tüm bu araçlar “UTTS nedir?” sorusuna net cevap verebilecek niteliktedir.

utts-nedir

UTTS Başvuru Süreci

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kullanmaya başlamak için izlemeniz gereken adımlar şunlardır:

İlk olarak UTTS’ye kayıt yaptırmak için UTTS resmi sitesine gitmeniz gerekiyor. Anasayfada bulunan “Başvuru ve Hizmetler” menüsünden “Taşıt Sahibi Başvurusu” seçeneğine tıklayarak başvuru işleminizi yapabilirsiniz. Eğer bir hesabınız yoksa “Yeni Kullanıcı Kaydı” sekmesinden bir hesap oluşturabilirsiniz.
Oluşturduğunuz hesapla giriş yaptıktan sonra işletmenize ve araçlarınıza ait bilgileri girmeniz istenir. Bu bilgilerin eksiksiz ve doğru şekilde girilmesi önemlidir.
Sistem tarafından talep edilen kimlik fotokopisi ve araç ruhsatı gibi belgelerin tamamını sisteme yükleyin.
Araçlarınıza monte edilecek olan TTB için sistem üzerinden bir sipariş oluşturun. Sipariş sırasındaki ödemenizi online olarak gerçekleştirebilirsiniz.
Ödeme işlemini tamamladıktan sonra yetkilendirilmiş olan montaj firmalarının birinden randevu oluşturun ve TTB cihazını aracınıza monte ettirin.

Tüm bu adımlar tamamlandığında UTTS uygulamasına dahil oldunuz demektir. “UTTS nedir?” kadar merak edilen bir diğer konuda bu uygulamaya geçiş yapmak için ödenmesi gereken ücretler. Gelin, ücretlere de birlikte bakalım.

UTTS Ücretleri

UTTS uygulamasına dahil olmak için 2025 yılında ödenmesi gereken rakamlar şunlardır:

TTB Ücreti: 1413,72 TL + KDV
Yetkili Servis Montaj Ücreti: 912,49 TL + KDV
Toplam: 2.326,21 TL + KDV

Bu fiyatlar 2025 yılı için geçerli olup ilerleyen yıllarda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yapacağı düzenlemelerle değişiklik gösterebilir.

Hem UTTS sistemine kayıt olunması hem akaryakıt giderlerinin muhasebe süreçlerine doğru şekilde dahil edilmesi hem bireyler hem işletmeler açısından önemlidir. Siz de tüm muhasebe süreçlerinizi alanında uzman ve deneyimli profesyonellerle birlikte yönetmek isterseniz şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.