Gelir Vergisi Hesaplama Nasıl Yapılır? Gelir Vergisi Nedir?

Vergi, bir ülkenin kalkınması ve kamu hizmeti için kaynak yaratılması adına en önemli unsurlardan biridir. Nitekim gelir vergisi de geniş dilimleri ile bu kalkınmaya önemli bir katkı sunar. Türkiye’de herhangi bir şekilde gelir elde edildiği sürece bu gelirler üzerinden bir gelir vergisi ödenmesi gerekir. Peki gelir vergisi nedir ve gelir vergisi hesaplama işlemleri nasıl yapılır?
 

Gelir Vergisi Nedir?

Gerçek kişilerin kurumlaşmış olan gelirleri üzerinden ödedikleri vergi türü gelir vergisi olarak adlandırılır. Gelir vergisi bir gerçek kişinin bir yıl içerisinde elde ettiği tüm kazançlar ya da iratlar üzerinden ödemesi gereken vergi tutarı olarak da nitelenebilir. Türkiye’de yaşayan ve herhangi bir şekilde kazanç elde eden kişiler farklı oranlarda vergi verme yükümlülüğü bulunur. İşte doğrudan kazançlar üzerinden belirlenen oranda gerçekleştirilen vergi ödemeleri de gelir vergisidir.

 

Tüm gelir vergisi hesaplama işlemlerinin zamanında yapılması ve ödemelerin zamanında gerçekleştirilmesi, cezai yaptırımlar ile karşılaşmamak açısından önemlidir.
 

Hangi Kazançlar Üzerinden Gelir Vergisi Ödenir?

Herhangi bir kişi ya da topluluğa belirli kaynaklardan ve düzenli olarak gelen ödemelerin tamamı gelir olarak nitelenir ve bunlar üzerinden gelir vergisi ödenmesi gerekir. Gelir Vergisi Kanunu içerisinde gelir vergisi hesaplama esasları ve gelir vergisine tabi olan gelirler belirtilmiştir. Buna göre; ticari kazançlar, ücretler, zirai kazançlar, gayrimenkul sermaye iratları, serbest meslek kazançları, menkul sermaye iratları, diğer kazançlar ve iratlar (gelir getiren mülkler) gelir vergisine tabi olan kazançlar arasındadır.
 

Kimler Gelir Vergisi Öder?

Gelir Vergisi Kanunu 4. maddede kimlerin gelir vergisi ödemekle yükümlüğü olduğu açık ve net bir şekilde ifade edilmiştir. Buna göre;

 

• İkametgahı Türkiye’de bulunan,
• Bir takvim yılı göz önünde bulundurularak Türkiye’de 6 aydan fazla devamlı bir şekilde oturanlar,
• Resmi daire, müessese, merkezi Türkiye sınırları içerisinde bulunan teşebbüs ve teşekküllere bağlı olarak adı geçen daire, teşebbüs ve teşekküllerin işleri dolayısıyla başka ülkelerde oturan Türk vatandaşları

 

tam mükellef olarak gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Gelir Vergisi Kanunu’nun bu maddesi içerisinde belirtilmiş olan mükellefler Türkiye içerisinde ya da Türkiye dışında elde ettikleri tüm kazançlar ya da irat gelirleri üzerinden gelir vergisi öder. Ayrıca Türkiye’de yerleşik olmayan ve yurt dışında yaşayan tüm gerçek kişiler de dar mükellef olarak adlandırılır ve yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazançlar ve irat gelirleri üzerinden gelir vergisi öder.

 

Tüm bunlara ek olarak freelance çalışanlar yani serbest meslek erbapları da gelir vergisi ödemelidir. Eğer serbest meslek erbaplarının herhangi bir kazancı bulunmuyorsa, defter tutmakla yükümlü oldukları için yalnızca beyan yapmaları yeterli olacaktır. Gelirlerinizi vergilendirmek adına bir beyanname oluşturmak isterseniz, bunu bir mali müşavir eşliğinde yaparak süreci çok daha kolaylaştırabilirsiniz. Siz de bir mali müşavir ile çalışarak süreci hızlandırmak adına hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
 

Gelir Vergisi Ne Zaman ve Nereye Ödenir?

Gelir vergisi beyannamesinin her yıl Mart ayının 28. gününe kadar düzenlenmesi gerekir. Bir önceki yılın sonunu takiben 28 Mart’a kadar beyanname düzenlemezseniz, iki kat usulsüzlük cezası ve ödenmesi gereken vergi varsa vergi ziyaı cezası kesilir. Eğer kazançlarınız yalnızca basit usul ise, bu durumda beyannameyi Şubat ayı içerisinde düzenlemeniz gerekir.

 

Gelirleriniz yalnızca basit usulden oluşuyorsa gelir vergisinin ilk taksit tutarını Şubat ayının sonuna kadar, ikinci taksit tutarını ise Haziran ayının sonuna kadar ödemeniz gerekir. Fakat kazançlarınız yalnızca basit usulden oluşmuyorsa, bu durumda ilk taksit tutarını Mart ayının sonuna kadar, ikinci taksit tutarını ise Temmuz ayının sonuna kadar ödemeniz gerekir.

 

Gelir vergisi ödemeleri 2 taksit olarak yapılabilecektir. Ödeme takvimi ise gelir oranları göz önünde bulundurularak planlanır. Son ödeme tarihinde ödenmemiş olan gelir vergisi taksitleri içinse aylık faiz uygulanır.

 

Gelir vergisi ödemelerinin tamamı mükellefin bağlı bulunduğu il ya da ilçedeki vergi dairesi aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Vergi ödemelerini gerçekleştirmek için yalnızca TC kimlik belgesi yeterlidir. Fakat dilerseniz ödemelerinizin tamamını İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden gerçekleştirmeniz de mümkün. Online vergi dairesine e-Devlet şifreniz ile giriş yapabilirsiniz. Ayrıca pek çok kamu bankası ve özel banka da gelir vergisi ödemelerini kabul etmektedir. Dolayısıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan bankaların ATM ya da vezneleri aracılığıyla ödemelerinizi yapmanız mümkündür. Ek olarak gelir vergisi ödemeleri i̇nternet bankacılığı ya da mobil bankacılık aracılığıyla da yapılabilir.

 

Eğer arzu ederseniz gelir vergisi hesaplama işlemleri ve 2024 yılı vergi takvimi Gelir İdaresi Başkanlığı web sitesi üzerinden görülebilir.
 

2024 Gelir Vergisi Oranları Ne Kadar? | 2024 Yılı Gelir Vergisi Dilimleri

Mükelleflerin ödemesi gereken gelir vergisi oranları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından her yıl güncellenir. 2024 yılı için mükelleflerin ödemesi gereken gelir vergisi dilimleri şunlardır:

 

 

Bu rakamlar her yıl farklı nedenlere bağlı olarak güncellenebileceğinden, gelir vergisi hesaplama işlemlerini gerçekleştirmeden önce bu dilimlerin güncel olduğundan emin olun!
 

Gelir Vergisi Hesaplama Nasıl Yapılır?

Vergi hesaplama işlemlerinin tam olarak anlaşılabilmesi için birkaç örnek vermek gerekebilir. Gelir vergisi hesaplama işlemleri 2 farklı örnek ile şu şekilde açıklanabilir:

 

• Diyelim ki geliriniz 10.000 TL. Gelir miktarınız 110.000 TL’nin altında kaldığı için ödemeniz gereken vergi oranı yüzde 15’tir. Dolayısıyla 10.000 TL x %15 = 1.500 TL gelir vergisi ödemeniz gerekir.
• Diyelim ki geliriniz 120.000 TL. Bu gelirin 110.000 TL’lik kısmı yüzde 15’lik dilimde, 10.000 TL’lik kısmı ise yüzde 20’lik dilimde kalır. Yani 110.000 TL’lik kısım için 110.000 TL x %15 = 16.500 TL ve 10.000 TL x % 20 = 2.000 TL olmak üzere 16.500 TL + 2.000 TL = 18.500 TL gelir vergisi ödemeniz gerekir.

 

Elbette bu örnekleri çeşitlendirmek mümkündür. Fakat siz de yukarıdaki gelir vergisi hesaplama örnekleri üzerinden kendi gelir vergisi oranlarınızı hesaplayabilirsiniz. Eğer hem gelir vergisi hesaplama hem de beyanname oluşturma gibi süreçlerde profesyonel kişilerden destek almak ve bir mali müşavir ile çalışmak isterseniz, hemen şimdi bizimle iletişime geçebilir, vergi işlemlerinizi kolay bir şekilde halledebilirsiniz.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.