Tediye Makbuzu Nedir? Tediye Makbuzu Düzenlemek Zorunlu Mu?

İki taraf arasında gerçekleştirilen mal ya da hizmet alımlarına karşılık yapılan ödemelerin usulüne uygun şekilde belgelenmesi gerekir. Bu belgelerden biri olan tediye makbuzu, tahsilat makbuzu ile sıklıkla karıştırılır. Fakat bu iki belge arasında çok keskin bir ayrım bulunur. Tahsilat makbuzu satılan ürün ya da hizmet karşılığı alınan ödeme için satıcı tarafından kesilir. Ödemeyi yapan tarafın düzenleyeceği belge ise tediye makbuzudur. Peki bu makbuzu düzenlemek zorunlu mu, düzenlemekle yükümlü olanlar kimler ve üzerinde ne gibi bilgilere yer vermek gerekiyor? Bu yazımda tediye makbuzuyla ilgili olarak merak edilen tüm soruları cevaplandırmaya çalıştım.

Tediye Makbuzu Nedir?

Tediye makbuzu, bir işletmenin satın aldığı mal veya hizmet karşılığında hazırlanan resmi bir belgedir ve yapılan ödemenin karşılığında ilgili ürünün alındığını kanıtlar. Ödemeyi yapanın kestiği tediye makbuzu sayesinde taraflar arasındaki alışveriş işlemleri resmi olarak belgelenebilir ve bu anlamda tediye makbuzunun hazırlanması tüketici haklarının korunmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle tediye makbuzunun ürün veya hizmet satışının hemen ardından nüshalı şekilde düzenlenmesi ve muhasebeye eklenmesi gerekir.

Tediye Makbuzunda Hangi Bilgiler Bulunur?

Tediye makbuzunun geçerli olabilmesi için usulüne uygun düzenlenmesi önemlidir. Ödemeyi, yani alımı yapan tarafın kestiği bu makbuz fatura yerine geçmez fakat belirli bir mal karşılığında ödenen ücret açısından ispat edici nitelik taşır.

 

Bu bakımdan muhasebe açısından son derece önemli bir belgedir ve ödemenin nakit veya çek olması fark etmeksizin, satışın hemen sonrasında düzenlenmelidir. Düzenleme aşamasında ise ödeme biçimine uygun alanlar doldurulmalı, boş kalan alanların üzeri çizilmelidir. Makbuz üzerinde yer alması gereken diğer bilgiler şunlardır:

 

• Yapılan tahsilatın birim, yazı ve rakam cinsinden tutarı
• Ödemeyi yapan tarafa ait unvan, adres ve iletişim bilgileri
• Ödemeyi alan tarafa ait unvan, adres ve iletişim bilgileri
• Tahsilat şekli
• Tahsilat şekline göre değişiklik gösteren; banka, şube, hesap numarası, çek numarası ve çek tarihine ait bilgiler
• Makbuz kesim tarihi

 

Bu ibarelerin eksik veya yanlış doldurulması halinde makbuz geçersiz olur ve olası bir sorun karşısında tarafların haklarını korumaya yardımcı olmaz. Bu nedenle tediye makbuzu düzenlenirken profesyonel muhasebe danışmanlığının alınması önerilir.

Tediye Makbuzu Zorunlu Mudur?

Ticari işlemler sonrası akılları karıştıran bir diğer konu da tediye makbuzu hazırlamanın zorunlu olup olmadığıdır. Nitekim bu makbuz, fatura yerine geçmediği için çoğu zaman şirketlerin inisiyatifine kalmış bir belgedir fakat hazırlanması halinde yasal olarak geçerlilik taşır. Aslında bütün firmalar mal ve hizmet satışlarını resmi olarak kayıt altına almak durumundadır ve bu nedenle tediye makbuzunun düzenlenmesi, yapılan bu tür işlemleri kaydetmek, hesapları takip etmek veya olası ödeme problemleriyle karşılaşmamak adına büyük önem taşır.

 

Her ihtimale karşı, düzenlendikten sonra saklanması gereken tediye makbuzunun yapılan ödemeyi kanıtlama niteliği bulunur ve bu özellik tediye makbuzunu hazırlayan tarafa, kendi haklarını koruma açısından güvenlik sağlar. Bu nedenle, tediye makbuzunun düzenlenmesi resmi olarak zorunlu tutulmasa da ticari faaliyette bulunan, başka şirketlerle veya kişilerle alışveriş yapan firmaların mutlaka eksiksiz şekilde makbuz hazırlaması gerekir. Aksi halde, ödemeleri ilgilendiren olası anlaşmazlıkların çözümü mümkün olmayabilir ve bu tür riskler, muhasebe açısından kritik sorunlar doğurabilir.

Tediye Makbuzu Nasıl Kesilir?

Tediye makbuzunun düzenlenmesi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli konu belge hazırlık sürecidir. Nitekim alışverişin hemen ardından kesilmesi gereken bu makbuzdaki zorunlu alanların tümünün doğru ve eksiksiz şekilde doldurulması gerekir. Ek olarak makbuz hazırlık şekli ödemenin çek veya nakit olmasına göre değiştiğinden, ilgili alanlardaki bilgiler buna uygun olarak doldurulmalı, ardından boş kalan diğer alanların üzeri çizilmelidir.

 

Tediye makbuzunun hazırlığı esnasında göz önünde bulundurulması gereken bir diğer konu da nüsha adedidir. Ödemeyi yapan tarafın tediye makbuzunu iki nüsha olarak hazırlaması ve aslını kendi elinde tutarken diğer örneğini ödeme yaptığı firmaya vermesi gerekir. Ayrıca aynı gün içerisinde hazırlanan tediye makbuzu için en fazla 7.000 TL tutar belirlenmeli, bu tutarı aşan meblağlarda veya belirli aralıklarla yapılacak ödemelerde de benzer şekilde 7.000 TL limitine dikkat edilmelidir.

İlgili İçerikler:

Tahsilat Makbuzu Nedir? Tahsilat Makbuzu Zorunlu mu?
 

Tediye ve Tahsilat Makbuzu Arası Farklar Nelerdir?

Şirketlerin yaptıkları ticari işlemler karşılığında hazırlanan tediye makbuzu, kimi zaman benzer nitelikteki tahsilat makbuzuyla karıştırılabilir. Her iki makbuz üzerindeki bilgiler benzerlik gösterse de kullanım açısından bu belgeler arasında şu gibi farklar bulunur:

 

• Tahsilat makbuzu parayı alan, yani satıcı tarafın kestiği bir makbuz iken; tediye makbuzu parayı ödeyen, yani alıcı tarafından düzenlenen bir makbuzdur.
• Tahsilat makbuzundaki parayı alan ve makbuzu kesen bölümünde aynı firmaya ait bilgiler bulunur. Tediye makbuzunda ise parayı ödeyen ve makbuzu kesen bölümleri aynıdır.

 

Genellikle tahsilat makbuzu tediye makbuzuna göre daha sık tercih edilen bir belgedir fakat ticari işletmeler, duruma göre her iki makbuz türünden de faydalanabilirler. Tediye makbuzunun özellikle belirli bir mal veya hizmet karşılığında belirlenen ödemenin ilgili tarafa yapıldığını göstermesi açısından, muhasebe ile ilgili olası sorunları önleme niteliği bulunur. Bu bakımdan düşünüldüğünde ticari faaliyette bulunan işletmelerin, bu iki makbuz türünü de yerine göre kullanması ve gerektiğinde profesyonel destek olarak muhasebe risklerini minimuma indirmesi tavsiye edilir.

 

Tahsilat ve tediye makbuzlarının usulüne uygun şekilde düzenlenmemesi ya da belgeler üzerinde yer alan bilgilerin gerçek dışı olması gibi durumlar işletmelerin cezai yaptırımlar ile karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Bu yüzden bu gibi sorunlarla karşılaşmamak adına bir serbest muhasebeci ya da mali müşavir ile çalışmanız önerilir. Siz de tüm işlemlerinizi profesyonel destek ile gerçekleştirmek isterseniz, hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.


UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.