KDV Hesaplama Nasıl Yapılır? KDV ve KDV 2 Arasındaki Farklar

Açılımı “Katma Değer Vergisi” olan KDV, 1984 yılından beri işletmelerden ve vatandaşlardan alınan bir vergi türüdür. Günümüzde tekstilden gıdaya, radyo televizyondan mobilyaya kadar pek çok sektörde gerçekleşen alım satım işlemleri katma değer vergisine tabidir. Bununla birlikte devletin çeşitli hizmet ve ürün grupları için uyguladığı farklı vergi oranları bulunduğundan KDV’nin kendi içinde KDV, KDV 2, KDV 3, KDV 4 ve KDV 5 olmak üzere 5 alt türü bulunur. Mal ve hizmet türüne göre uygulanan yasal vergi oranını bulmak için KDV hesaplama işleminin doğru yapılması gerekir. Peki güncel oranları değişen KDV hesaplama nasıl yapılır, ürün türüne göre oranlar nasıl farklılık gösterir?

KDV ve KDV 2 Nedir?

KDV, tüketim ürünleri üzerinden alınan bir vergi türüdür ve mal veya hizmet değeri üzerinden hesaplanarak fiyata eklenir. Türkiye’de uygulanan KDV oranları, vergi mükelleflerince satışı yapılan bütün mal ve hizmetlerden alınarak devlete ödenir. KDV’nin ürün grubuna ve duruma göre değişen 5 ana türü olsa da bunlardan ilk 3’ü yaygın olarak karşılaşılan oranlardır. Bununla birlikte KDV hesaplama işlemine geçmeden önce bu grupları yakından tanımak gerekir:

 

• KDV; Türkiye’de uygulanan standart vergi oranı KDV’dir ve bu oran, pek çok mal ve hizmet için geçerlidir. Çeşitli dönemlerde değişiklik gösteren bu oran güncel olarak %20 seviyesindedir ve elektronik eşya, beyaz eşya, mobilya gibi birçok mal ve hizmet üzerinden alınır.

 

• KDV 2; diğer adıyla “Katma Değer Vergisi İndirimi” olarak bilinen KDV 2, belirli mal ve hizmet gruplarını kapsayan indirimli bir vergi oranıdır. Devlet KDV tahsilatlarında yaşanan gecikmelerin önüne geçmek amacı ile mükelleflerden KDV2 beyanı düzenlemesini talep eder. Tefkifat oranlarına göre değişiklik gösteren KDV 2, özellikle mal ve hizmet teslimlerinde uygulanır.

 

• KDV 3; “Katma Değer Vergisi Muafiyeti” olarak adlandırılır ve sınırlı sayıda mal ve hizmet gruplarını kapsar. Bu mal ve hizmetler vergi dışı bırakılan ve üzerinden KDV alınmayan sağlık hizmetleri, finansal hizmetler, eğitim hizmetleri gibi hizmetleri kapsar. Ayrıca karşılıklı gayrimenkul alışverişinde ve sosyal güvenlik kapsamında değerlendirilen işlemler de vergiye tabi olmaz. Türkiye’de işyeri, kanuni merkezi ve ikametgahları olmayanlar tarafından KDV 3 beyannamesi verilir.

 

• KDV 4; hasılat esaslı vergilendirme usulüne tabi olan mükelleflere uygulanan vergilendirmedir ve işletmenin elde ettiği toplam gelir üzerinden hesaplanarak ödenir. Genellikle belirli sektörel faaliyetlere uygulanan bu usulde, KDV oranı genellikle sabit bir oran yerine işletme büyüklüğüne ve sektöre göre değişiklik gösterir. Bu usulden faydalanacak kişiler faaliyet alanını ilgilendiren ürün ve hizmetlerde söz konusu KDV’yi indirime tabi tutamazlar. Ödenmesine rağmen indirim konusu yapılamayan KDV oranları işin türüne göre maliyet veya gider olarak kayıtlara geçebilir.

 

• KDV 5; müzayede mahallinde satışlarında kullanılan ve mahkeme satış memurlukları, icra daireleri, gerçek usulde KDV mükellefiyeti olmayanlar için uygulanan bir vergilendirmedir. Bu tür satışlardan elde edilen KDV’nin bildirilmesi ve ödenmesi için beyanname düzenlenmelidir.

 

Bu bilgiler, Türkiye’deki genel vergi uygulamalarını yansıtıyor olsa da mevzuat zaman içinde değişikliğe uğrayabilir veya duruma özel şekilde güncellenebilir. Bazı ürünler ise hem KDV hem de KDV 2 gibi farklı vergi oranlarına tabi olabilir. Örneğin; hizmet teslimleri türüne göre her iki gruba da dahil edilebilir ancak genel olarak hizmet teslimleri KDV 2 kapsamında değerlendirilirken, diğerlerinde %20 olan KDV oranı söz konusu olur.

 

Bu nedenle KDV hesaplama oranı, ilgili mal ve hizmete göre özel olarak belirlenir ve fiyata doğrudan eklenerek tüketici tarafından devlete ödenir. Birçok mal ve hizmet üzerine uygulanan bu oranlar, vergi mükellefiyet durumuna göre kimi işlemlerde indirilebilir. Böylece ilgili mal ve hizmetlerde devlete ödenen KDV yükü hafifletilmiş olur. Ancak hem KDV hem de KDV 2 için geçerli olan vergi indirimi, oranı %10 olarak güncellenen KDV 2 grubu ürün ve hizmetler için %20 olarak güncellenen KDV grubuna göre daha düşük bir oran üzerinden gerçekleştirilir. Bu detayların profesyonel muhasebe desteği ile değerlendirilmesi sağlıklı hesaplama yapmak adına önemlidir.

Güncel KDV Oranları Ne Kadar?

Devletler, sundukları hizmet ve malların karşılığında doğan giderleri karşılamak için firmalara ve kişilere vergi adı verilen mali yükümlülükler getirir. Türkiye’de “Katma Değer Vergisi” olarak isimlendirilen bu vergi türü, ürün grubuna göre değişen oranlara sahiptir. Ülkemizde 7364 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile %1 ile %18 arasında değişen KDV oranları, 07.07.2023 tarihinde yapılan değişiklik ile %1 ile %20 arası olmak üzere güncellenmiştir. Buna göre KDV hesaplama tutarlarını doğrudan etkileyen vergi oranları 10.07.2023 tarihinden itibaren;

 

• %8 olan ürün ve hizmetlerde %10’a,
• %18 olan ürün ve hizmetlerde %20’ye çıkarılmıştır.

 

Her hizmet ve ürün, farklı KDV oranlarına tabi olduğundan KDV hesaplama işlemlerinin doğruluğu adına öncelikle bu grupları bilmekte fayda bulunur. Buna göre;

 

• %1 KDV oranına tabi olan ürün ve hizmetler; bulgur, pirinç, nohut gibi bakliyatlar ile birlikte çay, su, şeker, et, süt, yağ gibi temel besin maddeleridir.
• %10 KDV oranına tabi olan ürün ve hizmetler; giyim, çanta, ayakkabı gibi tekstil ürünleri ile sinema, tiyatro, konser, otel, müze gibi sosyal ve kültürel aktivitelerdir.
• %20 KDV oranına tabi olan ürün ve hizmetler; mobilya, beyaz eşya, sigara, alkol ve araba gibi lüks tüketim ürünleridir.

 

Bu oranlar arasındaki farkları iyi kavramak, KDV hesaplama işlemlerini doğru yapmak adına büyük önem taşır. Özellikle işletmeler açısından satış fiyatlarını belirlemede ve vergi yükünü hesaplamada yine aynı oranlardan faydalanılır. Hesaplamanın yanlış olması ise fiyatları hatalı hale getirebildiği gibi vergi yükümlülüğüne dair hukuki sıkıntılara da neden olabilir. Dolayısıyla işletmelerin ve şahısların mali açıdan düzenli ve sağlıklı şekilde faaliyet göstermesi için güncel KDV oranlarının yakından takip edilmesi ve hesaplamaların doğru yapılması dikkat edilmesi gereken birincil konulardandır.

İlgili İçerikler:

Kdv İadesi Nedir ? Hangi Durumlarda KDV İadesi Alınabilir?

 

KDV Hesaplama Nasıl Yapılır?

KDV oranı ilgili mal ve hizmet türüne göre değişmekle birlikte, KDV hesaplama formülü bütün durumlarda aynıdır. Hesaplamadaki ana fark, hesaba dahil edilen vergi oranları ile tarafların veri mükellefi olup olmamasıdır. Bu formül kabaca “(Ürün veya hizmet bedeli x KDV) / (100 + KDV)” şeklinde ifade edilir.

 

Burada ürün veya hizmet bedeli vergiye tabi satış fiyatı iken KDV oranı genellikle %20 olarak ele alınmalıdır.

 

Örneğin; 300 TL KDV dahil bir malın %20 KDV ile hesaplamasını ele alalım:

 

• KDV Tutarı = (300 x 20) / (100 + 20)
• = 6000 / 120
• KDV 50,00 TL olacaktır.
• MATRAH = (300/120) = 250 TL olacaktır.
• Bu durumda KDV ile birlikte toplam satış bedeli;
• = 250 + 50,00
• = 300,00TL olarak hesaplanır.

 

KDV hesaplaması elle veya kimi online araçlar yardımıyla yapılabilir. Otomatik hesaplama araçları ilgili ürüne ait tutar, tutar türü, KDV oranı gibi farklı bilgilerin girilmesini gerektirir. Manuel hesaplama ise KDV dahil ve hariç olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Her iki KDV hesaplama formülü de farklı ihtiyaçlar doğrultusunda kullanılır. Hesaplama yaparken KDV oranlarını ve mevzuat değişikliklerini dikkate almak oldukça önemlidir.

 

Örneğin; KDV hariç fiyatı 300 TL olan bir ürünü %20 KDV dahil hesaplama yöntemi ile ele alalım:

 

• KDV Dahil Tutar = (Vergiye Tabi Fiyat x (100 + KDV)) / 100 üzerinden;
• = (300 x (100 + 20)) / 100
• = 360 TL olarak hesaplanır.
• Bu durumda, ürünün KDV dahil bedeli 360 TL’dir.

 

Şimdi de KDV dahil bedeli 360 TL olan ve %20 vergiye tabi olan ürünün vergi eklenmemiş bedelini bulalım:

 

• KDV Hariç Tutar = (Vergiye Dahil Fiyat x 100) / (100 + KDV) formülü üzerinden;
• = (360 x 100) / (100 + 20)
• Bu durumda, ürünün KDV eklenmemiş fiyatı 300 TL’dir.

 

Her iki KDV hesaplama formülü de farklı ihtiyaçları karşıladığından önemlidir ve gereken durumlarda kullanılabilir. Hesaplama yaparken dikkat edilmesi gereken konu vergi beyannamesi ve diğer vergi işlemleri için yetkili makamların yaptığı yönergeleri takip etmektir. Ayrıca hangi ürün ve hizmet grubunun ne kadar vergiye tabi olduğunu araştırmak da önemlidir. Böylece ürün ve hizmetlere ait KDV dahil ve KDV hariç fiyatları kolayca hesaplayabilir, ilgili vergi mevzuatına göre muhasebe hesabında güncelleme yapabilirsiniz.

UYARI: Bu yazıda yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel olarak herhangi bir hizmet ya da tavsiye sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketiniz için ve bireysel olarak karar almadan önce mutlaka profesyonel bir uzmana danışın. SMMM Burak Bayraktar bu yazıda yer alan bilgilerin kullanılması sonucunda oluşacak zararlardan sorumlu değildir. Bu İnternet Sitesi içeriğinde yer alan makale ve yazılar Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Burak Bayraktar’a ait olup kaynak gösterilmeden kullanılamaz.